Patent, buluş sahibinin buluş konusu ürünü belirli bir süre üretme, kullanma veya satma hakkıdır. Aynı zamanda, bu hakkı gösteren belgeye de patent denir.
Patent Hakkı veya Patent Belgesi, alınıp satılabilir, lisans hakkı verilebilir, ipotek ve haciz edilebildiği gibi miras olarak da kalabilmektedir.
Bir buluş için buluş sahibine devlet tarafından verilen bir patent, buluş sahibinin izni olmadan başkalarının buluşu üretmesini, kullanmasını veya satmasını belirli bir süre boyunca engelleme hakkı vermektedir. Patentli bir buluş; tıpkı işle ilgili alınıp, satılabilen, kiralanıp, kiraya verilebilen diğer mallar gibi buluş sahibinin mülkiyeti haline gelir.
Bir buluşun patent ile korunabilmesi için taşıması gereken nitelikler
Yenilik: Tekniğin bilinen durumuna dahil olmayan buluş yenidir. Tekniğin bilinen durumu; patent başvurusunun yapıldığı tarihten önce, buluş konusunda dünyanın herhangi bir yerinde toplumca erişilebilir yazılı veya sözlü tanıtım, kullanım veya bir başka yolla açıklanan bilgilerden oluşur.
Patent ile korunmak istenen her neyse; sadece Türkiye için koruma istense bile, başvuru tarihinden önce dünyanın herhangi bir yerinde böyle birşey var ise yenilikten yoksundur. Başvuru tarihinden önce, patent başvurusu yapılan konunun yeni olmadığına dair belgeler sunularak, patentin hükümsüzlüğü davası açılabilmektedir. Yapılan başvurunun kötü niyetli olması durumunda başvuru sahibine, borçlar kanununa göre haksiz fiil ve tazminat davaları açılabilmektedir.
Tekniğin bilinen durumunun aşılması: Buluş, ilgili olduğu teknik alandaki bir uzman tarafından, tekniğin bilinen durumundan aşikar bir şekilde çıkarılamayan bir faaliyet sonucu gerçekleşmiş ise, tekniğin bilinen durumunun aşıldığı kabul edilir.
Bir teknik içermeyen buluşlara patent belgesi verilmez.
Sanayiye Uygulanabilir Olma: Buluş, tarım dahil sanayinin herhangi bir dalında üretilebilir veya kullanılabilir nitelikte ise, sanayiye uygulanabilir olduğu kabul edilir.
Buluş niteliğinde olmadıkları için patent verilemeyecek konular:
- Keşifler, bilimsel teoriler, matematik metotları,
- Zihni, ticari ve oyun faaliyetlerine ilişkin plan, usul ve kurallar,
- Edebiyat ve sanat eserleri, bilim eserleri, estetik niteliği olan yaratmalar,
- Bilgisayar yazılımları,
- Bilginin derlenmesi, düzenlenmesi, sunulması ve iletilmesi ile ilgili teknik yönü
bulunmayan usuller,
- İnsan veya hayvan vücuduna uygulanacak cerrahi ve tedavi usulleri ile insan,
hayvan vücudu ile ilgili teşhis usulleri.
Patentle korunamayacak buluşlar:
-Konusu kamu düzenine veya genel ahlaka aykırı olan buluşlar.
-Bitki veya hayvan türleri ile esaslara dayanan bitki veya hayvan yetiştirilmesi
usulleri.
-Bilginin derlenmesi ve toplanması (cd, kredi kartı vb. kartlar, yazılım, program ve yemek tarifleri.
|